Hücrenin temel kısımları hücre zarı sitoplazma ve çekirdektir. Hücrenin yönetim merkezi çekirdektir. Hücre çekirdeği hücredeki yaşamsal olayları yönetirken kalıtsal bilgileri de taşır. Hücre çekirdeğinde DNA bulunur.
DNA(Deoksiribo Nükleik Asit): hücrenin yönetici molekülüdür ve yaşamsal faaliyetleri (solunum, beslenme, üreme) yönetir. DNA, canlıya özgü tüm kalıtsal özelliklerinin şifrelendiği ve bu özelliklerin taşındığı bölümdür.
Kromozom: DNA, hücre bölünmesi sırasında kısalıp kalınlaşır ve etrafı özel bir protein kılıfla kaplanır Kromozom adı verilen yapıları oluşturur. Kromozom sayısı canlı türlerinde farklılık gösterebilir ancak aynı türe ait canlılar arasında kromozom sayısı değişmez. Örneğin insanda 46, moli balığında 46, ayçiçeğinde 34, köpekte 78, eğrelti otunda 500 kromozom vardır.
Not: canlıların kromozom sayıları ile gelişmişlik dereceleri arasında bir orantı yoktur.
Gen: Canlıya özgü tüm kalıtsal özellikler şifrenlendiği birimlere gen denir. Kısaca DNA üzerinde, genetik bilgilerin taşındığı anlamlı birimlere denir.
Nükleotid: DNA’nın en küçük yapı taşıdır. DNA, nükleotid adı verilen küçük birimlerden oluşur.
Nükleotidler çeşitli sayı, sıra veya dizilimi ile canlıya özgü genlerin oluşumunu sağlarlar.
Nükleotidler çeşitli sayı, sıra veya dizilimi ile canlıya özgü genlerin oluşumunu sağlarlar.
Nükleotidlerin yapısında şeker, fosfat ve azotlu organik baz vardır.
Nükleotidler, içerdikleri bu azotlu organik bazların isimlerine göre adlandırılır.
DNA’nın yapısında dört farklı nükleotid bulunmaktadır. Bunlar; Adenin nükleotidi, Timin nükleotidi, Guanin nükleotidi ve Sitozin nükleotididir.
Nükleotidler bir araya gelerek genleri, genler bir araya gelerek DNA’yı oluşturur. DNA ise kromozom içinde yer alır.
DNA’nın Yapısı
DNA çift zincirden oluşur, bu zincirler sarmal yapıdadır.
DNA’nın karşılıklı zincirleri üzerinde nükleotidler dizili durumdadır.
DNA’yı oluşturan nükleotidler, belirli bir düzene göre karşılıklı olarak bulunmaktadır.
Her nükleotidin karşısındaki zincirde ona uyumlu bir nükleotid bulunur.
DNA’da adenin nükleotidinin karşısına her zaman timin nükleotidi gelir.
DNA’da sitozin nükleotidinin karşısına her zaman guanin nükleotidi gelir.
Karşılıklı iki nükleotidin yan yana gelmesiyle zincirler arasında bağ kurulur.
Nükleotidlerin DNA’lar üzerindeki sayı, sıra veya dizilimi canlıdan canlıya farklılık gösterir.
Not: Nükleotidlerin dizilimindeki benzerlikler canlıların akraba olma olasılığını gösterir.
DNA’nın Kendini Eşlemesi
DNA, hücrenin yönetim ve kontrol merkezi olduğu ve genleri taşıdığı için her hücrede bulunmak zorundadır. Hücre Bölünmesi öncesinde hücre içerisindeki DNA’ların kendini sağlıklı bir şekilde eşlemesi sonucu, aynı genetik yapıda iki yeni DNA oluşur.
2.Her bir ipliğin karşısına sitoplazmada serbest hâlde dolaşan uygun nükleotidler sırayla yerleşir (Adenin nükleotidinin karşısına timin, sitozin nükleotidinin karşısına guanin nükleotidi yerleşir.)
3.Nükleotid dizilimi aynı olan iki yeni DNA molekülüoluşur.
0 Yorumlar: