İklim ve Hava Hareketleri

A. Hava Olayları

Dünya’yı dıştan saran hava katmamına atmosfer adı verilir. Atmosferde bulunan gazlar; %78 azot gazı (N2), %21 oksijen gazı (O2), karbondioksit (CO2) ve su buharı gibi gazlar yaklaşık %1’lik oranında bulunur.

Atmosferde meydana gelen değişmeler hava olayları olarak adlandırılır.

Hava olayları; Güneş’ten gelen ısı enerjisine bağlı olarak oluşan basınç, rüzgâr, nem, yağış ve sıcaklık gibi değişkenlerdir. 

Hava olayları;

Günün belirli saatlerinde yapılan gözlem sonuçlarının yorumlanmasıdır.

Hava olayları tahminî sonuçlardır.

Hava olayları ile ilgilenen bilim dalı meteorolojidir.

Meteoroloji bilimi ile uğraşan bilim insanına meteorolog denir.

Belirli bir bölgede ve kısa süre içerisinde etkili olan hava olaylarına hava durumu denir.

Alçak basınç: Isı alan havanın sıcaklığının artması sonucu, hava molekülleri birbirinden uzaklaşarak yükselir ve yeryüzüne yaptığı başın azalarak alçak basınç oluşur.

Alçak basın alanında Bulutlanma ve yağış görülme ihtimali yüksektir.

Yüksek basınç: Isı veren havanın sıcaklığı azalması sonucu, hava molekülleri birbirine yaklaşarak alçalır ve yeryüzüne yaptığı basınç artar ve yüksek basınç oluşur.

Yüksek basınç alanında hava açıktır ve yagış beklenmez.

Rüzgâr: Yüksek basınç alanından düşük basın alanına doğru yatay yönlü yer değiştiren bu hava hareketlerine rüzgâr denir. Rüzgârlar, hızına ve çevreye etkilerine göre farklı isimler alır. Bu rüzgârlardan bazıları yel, meltem, fırtına, hortum ve kasırgadır.

Sıcak hava ile soğuk havanın yere yakın bölgelerde yer değiştirmesi sonucu dönen rüzgarlar meydana gelir. Dönerek ilerleyen rüzgara hortum denilir. Hortumun küçüğü şeytan kulesi, büyüğüne ise kasırga denir.

Nem: Atmosferin içerdiği su buharı miktarına nem adı verilir. Havanın nemini ölçmek için higrometre adı verilen araç kullanılır.

Yeryüzündeki su kaynaklarından sıcaklığın etkisi ile buharlaşan su, su buharı halini alır ve havadaki nemi oluşturur.

Yağış çeşitleri

Havadaki su baharı yoğunlaşarak, sıvı şekilde yeryüzüne düşmesine yağmur denir.

Havadaki su baharı yoğunlaşarak, buz kristalleri şekilde yeryüzüne düşmesine kar denir.

Havadaki su baharı yoğunlaşarak, aniden yoğunlaşır ve donar. buz şekline yeryüzüne düşmesine dolu denir.

Yeryüzüne yakın su buharının soğuk nesneler üzerinde yoğunlaşması sonucu su damlacıkları oluşturmasına çiy denir.

Yeryüzüne yakın su buharının soğuk nesneler üzerinde direkt buz kristallerine dönüşmesine kırağı denir.

Atmosferin yeryüzüne değen bölümünde meydana gelen yoğunlaşma tipine de sis denir.

B. İklim

İklim, Dünya’nın herhangi bir bölgesinde uzun yıllar boyunca gözlemlenen tüm hava olaylarının ortalama veri sonuçlarıdır. Bir bölgenin iklimini tanımlayabilmek için en az 35-40 yıllık hava olaylarının gözlemlenmesi gerekmektedir.

Oldukça geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca değişmeyen ortalama hava şartlarına iklim denir.

İklim ile ilgilenen bilim dalı klimatolojidir.

Klimatoloji alanında çalışma yapan bilim insanına klimatolog denir.

Iklim Kesin sonuçları içerir.

Ülkemizdeki başlıca iklim çeşitleri; Karadeniz iklimi, karasal iklim ve Akdeniz iklimidir.

C. Küresel İklim Değişikliği

Son yıllarda yapılan araştırmalarda atmosferdeki gazların miktarında yaşanan değişiklikler sonucu Dünya’daki sıcaklığın giderek arttığı gözlemlenmiştir.

Atmosferde birikerek Güneş ışınlarının yeryüzünden uzaya yayılmasını engelleyen gazlara sera gazları adı verilir. Başlıca sera gazları; metan (CH4) ve karbondioksit (CO2)tir.

Sera gazlarının yeryüzünden yansıyan Güneş ışınlarını tutarak atmosferden çıkmasını engellemesine sera etkisi denir.

Sera etkisi sonucu dünya genelinde meydana gelen ısınmaya küresel ısınma denir.

Dünya genelinde yaşanan bu küresel ısınmanın beraberinde getireceği iklim değişikliklerinide küresel iklim değişikliği olarak adlandırmaktadır.

Günlük faliyetlerimizi gerçekleştirirken fosil yakıtlar (Kömür, petrol, doğal gaz) tüketiriz.

Fosil yakıtlar atmosfere sera gazı (karbondioksit CO2) salmamıza neden olur.

Sera gazları sera etkisine neden olur. Sera etkisi Küresel ısınmaya neden olur.

Küresel ısınma ise Küresel iklim değişikliğine neden olur.

Küresel iklim değişikliği sonucu Doğal afetler oluşur.

• Tweet
• Paylaş
• Paylaş
• Paylaş
• Paylaş