Adaptasyon
Canlıların yaşadıkları ortama uyum sağlamalarına adaptasyon adı verilir.
Adaptasyonlar yıllar içinde geliştirilen ve kalıtsal olan özelliklerdir.
Adaptasyonlar kalıtsal olduğu için kazanılan özellikler sonraki nesillere aktarılır.
Adaptasyon canlıların belirli çevre koşullarında yaşama ve üreme şansını artırır.
Kısaca Adaptasyon, canlının belirli bir çevrede hayatta kalma şansını arttıran kalıtsal özelliklerin tümüdür.
Canlılarda meydana gelen adaptasyonlar biyolojik çeşitliliğin oluşmasını sağlar.
Kutup ayılarının beyaz kıl rengine sahip olmaları, geniş ayak tabanlarına sahip olmaları ve vücutlarında yağ depolamaları adaptasyona örnektir.
Kutup tilkileri, beyaz kıl renğine ve ısı kaybetmemek için küçük kulak, buruna sahiptirler.
Penguenlerin ayak parmaklarının arasındaki perdeleri hızlı yürümelerini, deri altında depolanan yağ ise soğuk ortamlarda vücut sıcaklığının korunmasını sağlar.
Çölde Yaşayan Canlılarda Görülen Adaptasyonlar;
Çöl ekosisteminde bulunan canlılar, bünyelerinde su tutarak çöl ortamına adaptasyon gösterir.
Develerin kumda batmadan yürüyebilmeleri için ayak tabanlarının geniş olması, tozdan etkilenmemeleri için uzun kirpiklerinin olması, su ihtiyaçlarını karşılamak için hörgüçlerinde yağ depolamaları çöl adaptasyonua örnektir.
Çöl tilkisi, çöl çok sıcak olduğu için tilkilerin vücutları ısı kaybetmek ister bu yüzden geniş uzuvlara sahiptir.
Çölde yaşayan kaktüsler, su kaybetmek için iğne yapraklıdırlar ve su depolayan gövdeye sahiptirler.
Nemli Bölglerde Yaşayan Canlılarda Görülen Adaptasyonlar;
Nemli bölgelerde yaşayan bitkilerin terlemeyi arttırmak için geniş yapraklı olmaları.
Nilüferin terleme ile su kaybını arttırmak için yapraklarının geniş yüzeyli olması ve yapraklarında hava boşluklarının bulunması.
Nilüferin terleme ile su kaybını arttırmak için yapraklarının geniş yüzeyli olması ve yapraklarında hava boşluklarının bulunması.
Ilıman iklimde yaşayan palmiyelerin terlemeyi arttırmak için geniş yapraklı olması.
Diğer Adaptasyon Örnekleri:
Bukalemunlar ve ahtapotlar kendini korumak için çevrelerine göre renk değiştirmesi,
Çekirgenin kuşlardan gizlenebilmesi için yeşil renkte olması,
Kartalların ayaklarında sivri pençeleri olması, gagalarının sivri olması,
Kurbağaların sinekleri yakalayabilmek için dilinin uzun olması, derilerinin nemli olması, ayaklarının perdeli olması
Yarasaların karanlıkta avlanmak ve yön bulabilmek için ses dalgalarını kullanması
Bitkilerde tohumun çimlenebilmesi için besin depo etmesi, tozlaşmayı sağlamak için bal özü salgılamaları, tohumlarının kalın kabukla sarılmış olması
Doğal Seçilim
Canlıların, doğadaki yaşama şartlarına adaptasyon gösterenlerin hayatta kalmasına, gösteremeyenlerin ise yok olmasına doğal seçilim denir.
Doğal seçilim ile çevreye en iyi uyumu sağlayan ve güçlü olan canlılar hayatta kalmakta, uyum sağlayamayanlar yok olmaktadır. Canlılar arası rekabet, iklim şartları, beslenme, hastalıklar doğal seçilim nedenlerindendir.
Varyasyon
Her canlı kendi türüne göre farklı kalıtsal özelliklere sahip olmasına varyasyon denir.
Örneğin iki tilkiden soğuk bölgelerde yaşayanın kulakları kısa ve burnu küçük; sıcak bölgelerde yaşayanın ise kulakları daha uzun ve burnu daha büyüktür.
Canlıların adaptasyon özelliğine varyasyonların olumlu etkileri de vardır.
0 Yorumlar: