Gaz Basıncı
Gazlarda katı ve sıvılar gibi bulundukları yüzeye kuvvet uygulayarak basınç oluştururlar.Gazların Özellikleri
Gaz tanecikleri birbirlerinden bağımsız ve sürekli hareket halindedir.Gaz tanecikleri bulundukları ortamda her yöne kolaylıkla yayılır.
Gaz taneciklerinin yoğunluğu çok az, akışkanlığı fazladır.
Gaz taneciklerinin belirli bir şekli ve hacmi yoktur.
Gazlar içinde bulundukları kabın şeklini alır ve hacimleri kabın hacmine eşit olur.
Gaz molekülleri arasında çok fazla boşluk bulunduğu için sıkıştırılabilir.
Kapalı Kaplarda Gaz Basıncı
Gazların basıncı ağırlıklarından çok gaz moleküllerinin hareketinden kaynaklanmaktadır.Kapalı bir kap içinde bulunan gaz molekülleri, birbirine ve kabın iç yüzeylerine sürekli çarparak kabı içten dışa doğru iterek kuvvet uygular ve basınç oluşturur.
Gazaların basıncının kabın her yerine eşit dağılması; Araba lastikleri, futbol topları ve balonları eşit şekilde şişmesini sağlar.
Gazlar, üzerine basınç uygulanıp sıkıştırılarak çok küçük hacimlere sığdırılabilir.
Soru 1: Gazlar içinde bulundukları cisimleri dışarıya doğru iterek basınç uygularlar.
Şekilde gösterilen balon şişirilerek ağzı hava almayacak şekilde kapatılmıştır.
Balonunun A ve B noktalarına etki eden hava basıncıyla ilgili hangi yorum yapılabilir ?
A) B noktasına uygulanan basınç A noktasına uygulanan basınçtan fazladır.
B) A noktasına uygulanan basınç B noktasına uygulanan basınçtan fazladır.
C) A ve B noktasına uygulanan basınçlar birbirine eşittir.
D) A ve B noktalarına etki eden gaz basınç uygulamamaktadır.
Havanın ağırlığı nedeni ile birim yüzeye uyguladığı kuvvete ‟açık hava basıncı” veya ‟atmosfer basıncı” denir.
Şekilde gösterilen balon şişirilerek ağzı hava almayacak şekilde kapatılmıştır.
Balonunun A ve B noktalarına etki eden hava basıncıyla ilgili hangi yorum yapılabilir ?
A) B noktasına uygulanan basınç A noktasına uygulanan basınçtan fazladır.
B) A noktasına uygulanan basınç B noktasına uygulanan basınçtan fazladır.
C) A ve B noktasına uygulanan basınçlar birbirine eşittir.
D) A ve B noktalarına etki eden gaz basınç uygulamamaktadır.
Cevabı Görmek İçin Tıklayınız.
Çözüm: Gazlar içinde bulundukları cisimlerin tüm yüzeyine eşit büyüklükte basın uygularlar. Cevap C’dir.Açık Hava Basıncı
Dünya'nın etrafını saran hava tabakası ağırlığı nedeniyle etki ettiği cisimlere bir kuvvet uygular.Havanın ağırlığı nedeni ile birim yüzeye uyguladığı kuvvete ‟açık hava basıncı” veya ‟atmosfer basıncı” denir.
Soru 2: Cisimlerin etrafını saran hava tabakası ağırlığından dolayı cisimlere basınç uygular.
Şekilde içi su dolu bardak ağzı kağıt ile kapatılarak ters çevriliyor ve bardak içindeki suyun dökülmediği gözlemleniyor. Suyun yere akmamasının sebebini hangi öğrenci doğru açıklamıştır?
A) Nisa: Bardak içindeki suyun ağırlığının az olmasından dolayı dökülmez.
B) Nuran: Bardak ağzındaki kağıt bardağa yapıştığından dolayı dökülmez.
C) Deniz: Açık hava basıncı, sıvı basıncından fazla olmasından dolayı dökülmez.
D) Ecem: Sıvılar ağzı kapalı kaplara basınç uygulamadıklarından dolayı dökülmez.
A) Nisa: Bardak içindeki suyun ağırlığının az olmasından dolayı dökülmez.
B) Nuran: Bardak ağzındaki kağıt bardağa yapıştığından dolayı dökülmez.
C) Deniz: Açık hava basıncı, sıvı basıncından fazla olmasından dolayı dökülmez.
D) Ecem: Sıvılar ağzı kapalı kaplara basınç uygulamadıklarından dolayı dökülmez.
Cevabı Görmek İçin Tıklayınız.
Çözüm: Açık hava basıncı, bardak içindeki sıvı basıncından fazla olmasından dolayı dökülmez. Cevap C’dir.Açık hava basıncını keşfeden bilim insanı Toriçelli'dir.
Torricelli Deneyi
Torricelli, deniz seviyesinde 0 °C’ta 1 m uzunluğundaki bir cam boruyu cıva ile doldurup cıva dolu bir çanağın içine ters çevirmiştir. Borunun içindeki cıvanın bir miktarı çanağın içine boşaldıktan sonra cıva seviyesini 76 cm olarak ölçmüştür.
Sonuç: Cam borudaki cıvanın tamamen boşalmamasının nedeni, cıva çanağına uygulanan atmosfer basıncıdır.
Not: Borudaki cıva seviyesi, borunun kalınlığına şekline bağlı değildir.
Deniz seviyesinde 0 °C’ta atmosfer basıncı 76 cm cıva olarak kabul edilir.
Havadaki gazların yoğunluğu yer yüzüne yakın yerlerde fazla, yükseklere çıkıldığında azdır.
Bu yüzden deniz seviyesine yaklaştıkça hava basıncı artar, deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça hava basıncı azalır.
Soru 3: Kadir elinde barometre ile acık hava basıncını ölçmek için deniz seviyesinden başlayarak X,Y ve Z noktalarına gitmektedir.
Kadir hangisini söylerse barometresi yanlış ölçüm yaptığı sonucuna ulaşılabilir?
Deniz seviyesinde 0 °C’ta atmosfer basıncı 76 cm cıva olarak kabul edilir.
Açık hava basıncını ölçen aletlere ise barometre denilmektedir.
Atmosfer Basıncı Nelere Bağlıdır ?
1.Yükseklik ile Atmosfer basıncı ters orantılıdır.Havadaki gazların yoğunluğu yer yüzüne yakın yerlerde fazla, yükseklere çıkıldığında azdır.
Bu yüzden deniz seviyesine yaklaştıkça hava basıncı artar, deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça hava basıncı azalır.
A)Y noktasındaki basınç X noktasındakinden azdır.
B)X noktasındaki basınç Z noktasındakinden fazladır.
C)Y noktasındaki basınç Z noktasındakinden fazladır.
D)Z noktasındaki basınç X noktasındakinden fazladır.
2.Sıcaklık ile atmosfer basıncı ters orantılıdır.
Hava ısındıkça genleşir ve hafifler. Soğudukça sıkışır ve ağırlaşır.
Havanın sıcaklığı artığında düşük basınç, havanın sıcaklığı azaldığında yüksek basınç oluşur.
B)X noktasındaki basınç Z noktasındakinden fazladır.
C)Y noktasındaki basınç Z noktasındakinden fazladır.
D)Z noktasındaki basınç X noktasındakinden fazladır.
Cevabı Görmek İçin Tıklayınız.
Çözüm: Yükseklere çıkıldıkça atmosfer basıncı azalır. Cevap D’dir.2.Sıcaklık ile atmosfer basıncı ters orantılıdır.
Hava ısındıkça genleşir ve hafifler. Soğudukça sıkışır ve ağırlaşır.
Havanın sıcaklığı artığında düşük basınç, havanın sıcaklığı azaldığında yüksek basınç oluşur.
0 Yorumlar: